Rau (R) là một loại thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn đủ dinh dưỡng hằng ngày. Thời gian gần đây, nhiều vụ ngộ độc thực thực phẩm và các nguồn thông tin về “R bẩn” gây tâm lý bất an cho người tiêu dùng. Vậy, làm sao để lựa chọn để có được “R sạch” đang được người tiêu dùng quan tâm.
Thời gian qua và cho đến nay, R tiêu thụ trên thị trường chủ yếu vẫn là R chưa “sạch”. Để phòng tránh ngộ độc hữu hiệu, theo lời khuyên của bác sĩ, người tiêu dùng cần lưu ý thực hiện tốt từ khâu chọn lựa, làm sạch đến chế biến. Theo bác sĩ Chuyên khoa II, Nguyễn Chí Công, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh: “Thực phẩm “bẩn” đang là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh ung thư ở Việt Nam. Chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm không bảo đảm, cụ thể bị nhiễm hóa chất có thể gây ngộ độc tức thời nhưng nếu tích tụ lâu dài trong cơ thể, đến một lúc nào đó, đủ lượng sẽ gây đột biến tế bào. Nếu đột biến nhẹ, tế bào có thể tự điều chỉnh. Nhưng bị đi bị lại nhiều lần, tế bào sẽ “lờn”, mất khả năng điều chỉnh trở thành tế bào đột biến ác tính. Vì thế khi mua R ngoài chợ, bà con lưu ý không mua các loại R, quả trái vụ vì người trồng phải sử dụng các loại chất kích thích tăng trưởng cho R và hóa chất bảo vệ thực vật (HCBVTV) để diệt sâu bệnh. Hậu quả của việc người dân sử dụng R nhiễm HCBVTV vượt ngưỡng cho phép là ngộ độc tức thời hoặc tích tụ lại trong cơ thể gây ra rối loạn thần kinh trung ương, nhức đầu, nôn mửa, mất ngủ, giảm trí nhớ, ở mức độ nặng hơn có thể tổn thương thần kinh ngoại biên dẫn tới liệt, trường hợp nặng có thể dẫn tới tử vong. Đặc biệt, việc sử dụng phải R, quả nhiễm HCBVTV sẽ rất nguy hiểm với trẻ em, phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú, người mới ốm dậy, người mắc các bệnh mạn tính….”.
Nông dân trồng R ở nhiều nơi vẫn có thói quen dùng HCBVTV, tăng trưởng, đáng lo ngại nhất là có nhiều loại HCBVTV thuộc nhóm có độc tính cao như: Clo hữu cơ, lân hữu cơ…. Đây là những loại thuốc đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấm sử dụng trên R, nhưng vì giá rẻ, dễ mua, nông dân vẫn sử dụng. Nhóm thuốc này còn có đặc tính là chậm phân hủy và sử dụng với liều lượng khá cao mới có hiệu quả. Vì vậy, phun cận ngày thu hoạch thường để lại HCBVTV rất cao trong R, từ đó rất nguy hiểm cho người tiêu dùng. Ngoài ra, ô nhiễm trên R còn bắt nguồn từ thói quen trồng R. Gần ngày thu hoạch, nông dân “thúc” nhiều phân đạm để R có được màu xanh đậm, dễ bắt mắt, nhưng thường bị nhiễm hàm lượng nitrat rất cao. Ở nhiều nơi, còn dùng nước thải công nghiệp, dầu nhớt để tưới…, nguy cơ R bị nhiễm các kim loại nặng như chì, thủy ngân… là khó tránh khỏi.
Theo bác sĩ Công: “Trước khi sử dụng, việc rửa R quả là khâu quan trọng. Cách rửa truyền thống, đơn giản nhưng bảo đảm an toàn vệ sinh nhất vẫn là rửa R xanh có lá to dưới vòi nước sạch, chảy mạnh. Trong xử lý làm sạch R xanh, có thể dùng nước muối, pha thuốc tím hoặc các loại hóa chất rửa R an toàn được quảng cáo trên thị trường…. Nhưng nếu sử dụng phương pháp này, R xanh hoặc quả tươi chỉ được làm sạch một phần, chủ yếu là loại bỏ một số chất bẩn, hóa chất, vi khuẩn… còn ký sinh trùng gây bệnh thì rất khó làm sạch. Nếu dùng nước pha với muối, thuốc tím hoặc hóa chất tẩy sạch có nồng độ cao thì R xanh sau khi rửa sẽ bị bầm dập, bớt xanh tươi, mùi vị có thể bị thay đổi. Vì vậy bảo đảm an toàn vệ sinh nhất là rửa R xanh có lá to dưới vòi nước sạch chảy mạnh, cẩn thận bóc tách và rửa từng cọng rau, từng lá rau, rửa bề mặt bên này rồi đến bề mặt bên kia một cách nhẹ nhàng, không nóng vội. Các loại R lá nhỏ rửa trong chậu với nước sạch nhiều lần”.
Bác sĩ Công khuyến cáo người dân một số cách lựa chọn R quả tươi: Bên ngoài còn nguyên vẹn, lành lặn, không dập nát trầy xước, thâm nhũn ở núm cuống. Cảnh giác loại quá “mập”. Có màu sắc tự nhiên của R quả, không úa, héo. Chú ý các loại quả xanh hoặc có màu sắc bất thường. Sờ, nắm cảm giác nặng tay, dòn chắc, không có mùi lạ. Nếu lượng HCBVTV tồn dư nhiều, ngửi thấy mùi hắc. Rửa R đúng cách phải đảm bảo nước dùng để rửa phải sạch, rửa dưới vòi nước chảy từ 3 nước trở lên. Cần thiết cuối cùng mới ngâm nước muối hoặc sục trong nước ozone. Khi mua R về, dù bán ở các siêu thị vẫn phải rửa thật sạch, tốt nhất là rửa từng lá R dưới vòi nước chảy nhiều lần để vi khuẩn, trứng ký sinh trùng và hóa chất còn bám trên R trôi đi trước khi sử dụng.
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta có khoảng 150.000 người mới mắc ung thư và 100.000 người tử vong vì ung thư. Cho thấy chưa bao giờ con người phải đối mặt với tình trạng gia tăng bệnh ung thư nghiêm trọng như bây giờ. Theo phân tích của các chuyên gia, nguyên nhân thứ 2 do lối sống công nghiệp, sinh hoạt bừa bãi, tác động đến cơ quan nội tạng gây ung thư và nguyên nhân thứ 3 là do môi trường, chế độ cũng như chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm… trở thành “cơ chế” gây bệnh ung thư ở con người.
Báo An Giang
