Can, thùng, bột tinh mùi, màu… hóa chất, phụ gia thực phẩm
(AGO) – Cà phê là thức uống quen thuộc, phổ biến của nhiều người. Có những người uống “ghiền” đến 2-3 ly/ngày. Thế nhưng, có bao giờ chúng ta thắc mắc cà phê sạch có giá thấp nhất cũng trên 100.000 đồng/kg, nhưng trên thị trường lại nhan nhản cà phê bột, cà phê hòa tan… với giá chỉ chừng 50.000-60.000 đồng/kg.
Đi tìm lời giải cho câu hỏi trên, qua giới thiệu, tôi tiếp cận, làm quen và kết thân với anh G., một người đã từng làm công cho cơ sở sản xuất cà phê “giá rẻ”. Trả lời thắc mắc của tôi, anh G. cho biết: “Chẳng có cà phê gì đâu! Toàn là đậu nành, bắp và hóa chất! Ngon hay không là do công thức, tỷ lệ pha trộn”. “Mua nguyên liệu có dễ không?”- tôi hỏi. Anh G. quay sang nhìn tôi cười bí hiểm: “Dễ nhưng không dễ. Dễ là vì những nguyên liệu đó rất dễ mua, bán đầy ngoài chợ, mấy cửa hàng bán hóa chất, phụ gia thực phẩm. Không dễ là vì nếu không có người “trong nghề” dẫn đi mua, khó khi nào người bán “nhiệt tình” hướng dẫn, giới thiệu “đồ chơi” mới. Nếu không có những chất đó không bao giờ bột bắp, bột đậu nành có thể “biến” thành cà phê được”.
Trong vai dân mới vào nghề, học việc, tôi theo anh G. đến những chỗ quen để tìm mua những nguyên liệu làm cà phê rẻ tiền. Chạy một vòng chợ Mỹ Long, anh G. chỉ cho tôi những điểm kinh doanh hóa chất, phụ gia thực phẩm lớn, nhỏ ở khu vực này. Bên trong các cửa hàng chất đầy những can nhựa màu trắng, màu xanh đựng chất lỏng, những bao tải trắng, đỏ đựng những thứ bột… Mặc dù đang giờ nghỉ trưa, nhưng cảnh mua bán, vận chuyển hàng hóa diễn ra sôi nổi. Dừng xe trước cửa hàng T.P., 2 xe Honda “cùn” đang chất những bao tải, can hóa chất chuẩn bị đi giao hàng. “Đa phần những người chế biến cà phê “không lương tâm” đều đến mấy chỗ này để mua hóa chất, hương liệu. Nếu mua thường xuyên, với số lượng lớn, khách sẽ được giao hàng tận nơi”.
Nhìn xung quanh cửa hàng T.P., các loại hóa chất, hương liệu với đầy đủ nhãn mác, thương hiệu bày bán la liệt. Tại đây, các loại hóa chất dùng chế biến thực phẩm được bày bán công khai. Phổ biến nhất vẫn là các hóa chất hương liệu trái cây, bơ, bột sữa, đường hóa học, phụ gia bảo quản, phụ gia tạo màu… với các công dụng từ làm mềm, dẻo hay giòn thức ăn đến tăng hương vị, màu sắc, bảo quản cho đồ ăn, thức uống… giá từ 35.000 đến trên 450.000 đồng/kg tùy loại. Điển hình, phụ gia bảo quản 100.000 đồng/kg; phụ gia thực phẩm dùng làm mứt vải, mứt dừa 35.000 đồng/kg, bơ công nghiệp 40.000 đồng/kg; hương vani 450.000 đồng/kg… “Lấy cho tui 20kg đậu nành rang sẵn, loại 290.000 đồng/kg. Ông còn công thức mới nào chỉ cho tui coi? Tui định tách ra làm ăn riêng nên tính “thỉnh giáo” thêm một số công thức để níu chân khách”- anh G. phân trần với chủ cửa hàng. “Muốn cỡ nào cũng có. Bây giờ tui đưa ông thêm mấy thứ này, bảo đảm về pha là ngon. Ông nghe lời tui về thêm bột mùi, vani, chút đường caramen”, nói dứt câu, chủ cửa hàng kêu một thanh niên đem hàng ra.
Đưa cho anh N. chai thủy tinh nhỏ, bên trong chứa chất lỏng màu đen, sánh như nước màu và một loại bột màu trắng không nhãn mác, gói trong bọc ny-lon nhỏ. T. bảo: “Hương Trung Nguyên, 50 ngàn/chai (100gram). Còn cái này là bột làm dậy mùi cà phê. 1kg trộn khoảng 1 muỗng cà phê bột và 1 muỗng hương Trung Nguyên. Bảo đảm thơm nực nồng. Nếu khách có “gu” uống ngọt thì thêm đường caramen, trộn tỷ lệ 50-100gram/kg cà phê”. Anh G. vừa nghe, vừa gật gù bảo lấy hết mấy thứ đó. “Muốn sản xuất cà phê theo công thức “không cà phê hay có cà phê ít” đều phải có các loại này: CNC, caramen, tinh sữa, tinh ca cao, tinh cà phê, bơ công nghiệp, đường hóa học, bột vani… Chất CNC làm cà phê sẽ sền sệt khi pha. Caramen tạo mùi vị. muốn đắng kiểu nào cũng được, mùi nào cũng có. Còn bột trắng này là chất tạo bọt…”- chủ cửa hàng nói.
“Về cơ bản, sau khi đậu nành được xay nhuyễn, cho chút tinh sữa để bột bóng mịn, thơm và ngậy. Muốn cà phê có mùi thơm phức như loại thượng hạng thì cho thêm hương phát, caramen, tinh mùi, ít đường hóa học vào thì đảm bảo dù bột bắp, đậu nành cháy đen, đắng cỡ nào nhưng khi cho vào sẽ giúp cho bột có vị ngọt, đắng tự nhiên”- chủ cửa hàng T.P. nói. Sau khi thu thập được một số hình ảnh, tôi ra dấu với anh G. “rút lui”. Ngồi xe anh G. chở về, tôi hỏi anh: “Liệu những người dân thích hàng rẻ, về lâu dài, những thứ hóa chất không nhãn mác này “thấm” vào cơ thể sẽ như thế nào?”. Anh G. trả lời tôi giọng ngao ngán: “Giờ ăn uống gì cũng thấy sợ. Toàn là hóa chất. Vì lợi nhuận, dân mình đang “đầu độc” lẫn nhau”.
Câu trả lời của anh G. khiến tôi cũng như bao người tiêu dùng khác càng hoang mang, lo lắng hơn. Thiết nghĩ, để bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng, các cơ quan quản lý cần kiểm tra việc thiếu minh bạch, gian lận trong sản xuất, chế biến và kinh doanh cà phê. Những sản phẩm cà phê kém chất lượng, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm được cung cấp cho người tiêu dùng hàng ngày không chỉ gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu cà phê Việt Nam.
Bài, ảnh: MINH THƯ
Theo http://www.baoangiang.com.vn/
